Anemoonvissen
Barbelen, danio's en rasbora's
Discusvissen
Goudvis
Karperzalmen
Kersenbuikcichliden
Killivissen
Kogelvissen
Koi
Koraaljuffertjes
Labeo's
Labyrintvissen
Levendbarende tandkarpers
Maanvissen
Malawi cichliden
Meervallen
Modderkruipers
Pangasius
Picasso doktersvis (Paracanthurus hepatus)
Regenboogvissen
Steuren
Tanganyika cichliden
Zoetwatergrondel
Zoutwater gobies
Zuid-Amerikaanse dwergcichliden
Er is een groot aanbod van zeewatervissen in de handel. Ze hebben een zeer specifieke watersamenstelling en aangepaste filtering nodig. Om die reden zijn zoutwatervissen eerder geschikt voor ervaren aquariumhouders. Informeer je daarom voldoende vooraleer je een vis aankoopt. De checklist helpt je bij het kiezen van de geschikte vissen voor jouw omstandigheden.
Duurzame hobby
Wil je op een duurzame manier van de natuur genieten, kies dan gekweekte dieren. Deze zijn meestal ook makkelijker te houden dan vissen uit wildvang. Zeevissen, garnalen, koralen en andere zeedieren worden grotendeels gevangen uit de natuur met mogelijk nadelige gevolgen voor de natuur. Ook het vervoer naar de winkel duurt lang en is stressvol, waardoor er veel dieren overlijden.
Bepaalde koralen en vissen vallen onder de CITES-wetgeving. Je moet dan een papier van herkomst hebben en kunnen aantonen hoe je aan het dier komt.
Dieren kiezen
Bekijk meerdere aquaria zodat je een beeld krijgt van het ruime aanbod. Veel zeedieren zoals ongewervelden, vissen en koralen zijn zeer delicaat, en ze moeten in een speciaal aquarium gehouden worden. Sommige kunnen niet samen met andere gehouden worden of hebben speciale noden. Er zijn ook heel wat giftige of gevaarlijke dieren zoals sommige (korst)anemonen, koraalduivels, steenvissen, vossenkoppen en alen. Als beginneling neem je deze dieren best niet in huis.
Laat je goed informeren maar controleer de vissen zelf ook nauwgezet. Zien de dieren er gezond uit en hebben ze een goede kleur?
Als je geen ervaring hebt met aquaria, dan neem je best een zo groot mogelijk aquarium van minstens 300 liter. Een groot zeeaquarium is makkelijker in balans te houden dan een kleiner formaat. Kleine aquaria zijn voor de meeste dieren ongeschikt omdat ze te klein zijn. Een richtlijn is dat het aquarium minimum 10 maal de lengte van de vis moet zijn. Een vis van 10 cm heeft een aquarium van tenminste 1 m lang nodig.
De zogenaamde nano-zeewateraquaria (zeer kleine aquaria) zijn moeilijk te houden en ongeschikt voor beginnelingen.
Het opstarten, inrichten en laten draaien van het aquarium duurt zeker 6 tot 8 weken. Op die manier heeft het de tijd om een goede filterwerking en stabiele waterkwaliteit te krijgen.
- Beslis welke vissen je wil houden en ga na wat hun behoeftes zijn qua inrichting, temperatuur, bodembedekking, water, enzovoort. Belangrijk is dat alle vissen bij dezelfde waterwaardes en temperatuur moeten kunnen leven. Koop nog geen vissen, levend steen, zand of koraal, maar maak eerst je aquarium in orde.
- Koop het aquarium, de techniek, de bodembedekking, verlichting en zeezout of kant-en-klaar zeewater. Informeer of je osmosewater nodig hebt of gewoon kraanwater kan gebruiken voor de diersoorten die je wil houden.
- Als achtergrond kan je een poster gebruiken of een 3D-achtergrond in het aquarium lijmen. Lijm eventueel plateaus en de achtergrond vast met niet-giftige montagelijm van de aquariumspeciaalzaak. Laat alles drogen.
- Plaats van het aquarium. Het aquarium moet op een rustige plaats staan waar er geen zonlicht invalt. De ondergrond moet stevig en egaal zijn. Hou er rekening mee dat een gevuld aquarium heel zwaar is. Zet het aquarium dan ook meteen op zijn definitieve plaats. Een laag piepschuim als bescherming onder de bodem is dan ook aangewezen. Zorg dat het aquarium waterpas staat.
- Het zeewater kan je bij sommige aquariumwinkels of mariene onderzoeksinstituten kopen of zelf maken. Maak het een dag voordat je het nodig hebt. Om zelf zeewater te maken moet je beginnen met kraanwater. Je moet het chloor eruit halen door waterverbeteraars toe te voegen (te koop bij de aquariumspeciaalzaak). Voeg daarna speciaal aquariumzeezout toe. Voor sommige dieren heb je osmosewater (gedestilleerd water) nodig om te beginnen. Gebruik nooit gewoon keukenzout! Ga ook na welke minerale toevoegingen je levend steen en koraal nodig hebben, zoals calcium en magnesium.
- Installeer alle toebehoren zoals de verwarming, de waterpomp, de filter, de verlichting, alle aan- en afvoerende buizen en de eiwitafschuimer. Zet ze nog niet in werking.
- Inrichting van het aquarium. Gebruik een laag van 1 à 2 cm levend zand als basis, waarop je levende stenen kan plaatsen. Voor een rif- of koraalaquarium gebruik je ongeveer een 1 kilogram levend steen op 8 liter water. Spoel de stenen en het zand schoon met zeewater en plaats ze in het aquarium. Zorg dat de levende stenen niet lang zonder water zitten, dus vul het aquarium zo snel mogelijk tot de stenen onder water staan. Vul ook de filterbak met water en vul het aquarium nu volledig.
- Zet de pompen en andere apparatuur aan. Sluit eventueel een tijdklok aan op je lamp. Laat het aquarium minstens 3 weken draaien zonder dieren. Ververs de eerste dagen de filters regelmatig, want het water kan behoorlijk troebel zijn. Na 3 weken moet het water helder zijn.
- Test de waterkwaliteit met een testkit of laat dat doen bij de aquariumwinkel. Pas als de waterkwaliteit goed is, mogen de vissen er in. Begin met een klein aantal vissen. Zo kan de filtercapaciteit verder groeien. Blijf de waterkwaliteit regelmatig controleren.
In een zeeaquarium worden meestal geen planten gehouden, maar wel koralen en anemonen. Deze koraaldiertjes (ook wel poliepen genaamd) vormen een exoskelet van kalk. Ze groeien op stenen. Hiervoor gebruikt men levend steen.
Levend steen en levend zand bevatten micro-organismen uit zee, soms zitten er zelfs nog wormen op. De levende stenen en zand voegen een goede bacteriecultuur toe, die helpt het zeewater gezond te houden. De stenen bevatten veel mineralen en zijn een goede ondergrond voor koralen en anemonen. Gebruik geen dood materiaal, want dit kan erg vervuilend werken. Levend steen geeft mooie kleuren als je het goed verzorgt.
Zorg dat de stenen niet direct tegen het glas liggen, zo kan je het glas goed schoonhouden en voorkom je glasbreuk. Ook moet er nog genoeg ruimte zijn voor de in- en uitgang van apparatuur en de groei van koralen of anemonen op de stenen. Vorm je inrichting zodat die past bij de dieren die je wilt gaan houden. Is er bijvoorbeeld veel open zwemruimte nodig, of zijn schuilplaatsen het belangrijkst?
Voorzie een aangepaste filter op je aquarium. Hou er rekening mee dat de filter een opstartperiode moet doormaken voor er vissen in het aquarium komen. De filter heeft namelijk tijd nodig om biologisch actief te worden. Voor een zeeaquarium heb je een gewone filter en een eiwitafschuimer nodig.
Het gehalte aan bepaalde mineralen en afvalstoffen in het water is zeer belangrijk om de dieren gezond te houden. De ideale waardes voor een zeeaquarium met steenkoralen zijn:
Temperatuur | 24 - 27°C |
Zoutgehalte | 1.021 tot 1.025 soortelijk gewicht |
Ammoniak (NH4 en NH3) | 0 mg/L |
Nitriet (NO2) | 0 mg/L |
Nitraat (NO3) | 20 mg/L of minder |
Zuurtegraad (pH) | 7,4 tot 8,5 |
Hardheid (kH) | 7 tot 11 |
Fosfaat (PO4) | minder dan 0,1 mg/L |
Calcium (Ca2+) | 430 tot 450 mg/L |
Magnesium (Mg2+) | 1300 ppm |
Strontium (Sr2+) | 10 mg/L |
Jodium (I) | 0,06 mg/L |
In de aquariumwinkel kan je een testset kopen om alle belangrijke waardes te meten. Test de waterkwaliteit en de zoutconcentratie wekelijks. Ververs het water als er te veel ammoniak of nitriet in het water zit of de pH afwijkt. Ga na wat de reden is van een slechte waterkwaliteit, zodat je in de toekomst een betere balans kan creëren. Een goede filter, die past bij de hoeveelheid water en het aantal vissen, helpt om de waarden goed te houden.
Zoutgehalte
Een zoutgehalte van 29-35 ppt is goed, wat neerkomt op 29 à 35 gram zeezout per liter aquariumwater. Afwijkingen in zoutconcentratie kunnen zware gevolgen hebben. Controleer het zoutgehalte geregeld met behulp van een refractometer.
Calcium
Een aquarium met steenkoralen heeft extra calcium nodig. Het calciumgehalte in het aquarium moet minimaal 400 mg per liter te zijn, liefst zelfs 450 mg per liter. Om het calciumgehalte goed te houden kan je een calciumreactor kopen.
pH-waarde
Als zeewater gemaakt wordt door osmosewater te mengen met zeezout uit de aquariumwinkel, dan zal de pH over het algemeen rond de 8,3 komen te liggen. De optimale waarde is 8,1 tot 8,4.
kH-waarde
De kH-waarde of carbonaathardheid moet rond de 8 liggen. Carbonaten treden op als pH-buffer, dit wil zeggen dat ze helpen om de pH-waarde van het water stabiel te houden. Als de kH-waarde lager is dan normaal, dan zal ook de pH-waarde makkelijker dalen en het water te zuur worden. Dit is schadelijk voor de dieren in het aquarium en kan de koralen aantasten.
Een goed zuurstofgehalte in het water krijg je door voldoende stroming aan het wateroppervlak te voorzien. Een beluchtingsapparaat kan het zuurstofgehalte verhogen, wat nodig is als de filterwerking onvoldoende is. De luchtbelletjes geven zuurstof af aan het water. Hoe kleiner de luchtbelletjes, hoe beter de zuurstofafgifte. De luchtbelletjes brengen ook extra beweging in het wateroppervlak. Dit zorgt ook voor een betere uitwisseling van zuurstof en koolstofdioxide.
Een luchtpomp voorziet via een darmpje extra beluchting in het aquarium. Zorg dat de luchtpomp hoger staat dan het waterniveau, zo voorkom je dat er per ongeluk water in de pomp loopt.
Het gebruik van beluchtingsapparatuur is ook ideaal om zelf zout water te maken, door osmose water en aquariumzeezout te mengen. De beluchting helpt het mengproces.
De meeste tropische zeewatervissen doen het prima bij temperaturen van 24 tot 27 °C. Voor deze vissen moet je een verwarmingselement voorzien. Moderne aquariumverwarmingen hebben een ingebouwde thermostaat, waardoor je aquariumwater automatisch op de juiste temperatuur blijft.
Voorzie steeds een aparte thermometer in het aquarium, zodat je eventuele problemen met de watertemperatuur tijdig kan opmerken.
Hoe dieper onder water, hoe minder het licht doordringt. Bepaalde lichtfrequenties worden sterker door het water tegengehouden dan andere. Vooral roodgekleurd licht dringt slecht door in water: hoe dieper, hoe minder rood licht er over blijft. Daarom worden er voor zeeaquaria vaak blauw gekleurde lampen gebruikt. Dit is de kleur die voor de vissen en koralen het meest geschikt is.
Lampen voor zeeaquaria hebben een kleurtemperatuur tussen de 6500 K en 14000 K. Koralen hebben veel licht nodig, terwijl vissen meestal liever meer beschutting hebben. Zorg daarom dat er voor de vissen beschaduwde plekken zijn. Je kunt kiezen voor TL-, halogeen- of ledverlichting, die zowel in prijs als in gebruikskosten erg kunnen verschillen. De lampen moeten 12 à 14 uur aan staan. Eventueel kan je zonsopgang en zonsondergang nabootsen met speciale apparatuur.
Een aquarium is uiteraard iets om naar te kijken. Het kijken is echter ook belangrijk om te zien of de dieren gezond zijn, de temperatuur goed, de waterstroming voldoende, enzovoort.
Voeren
Dagelijks moet je de vissen, garnalen, anemonen en/of koralen eten geven. Het beste geef je meerdere kleine porties per dag. Geef niet meer dan dat de dieren in enkele minuten opeten. Te veel voeren zorgt voor overmatige vervuiling, wat schadelijk kan zijn voor de aquariumbewoners.
Als je levend voer geeft, kun je dat zelf kweken. Bijvoorbeeld Artemia, een klein soort pekelkreeftje. Diepvriesvoer is vaak een goed en praktisch alternatief voor levend voer.
Onderhoud
Vervang wekelijks 5 à 20% van het vuile water met nieuw zeewater. Vervang niet meer dan 30% van het water tenzij er echt een probleem is. Een hoog nitraatgehalte is een indicatie dat je water moet verversen. Optimaal hou je het nitraatgehalte lager dan 20 mg/l. Hoe lager het nitraatgehalte, hoe beter. Breng het nieuwe water op de juiste temperatuur voor je het toevoegt. Maak of koop het zeewater 1 dag van tevoren.
Hevel wekelijks de bodem af. Dit doe je met een aquariumstofzuiger of met een slang tijdens de waterverversing. Beweeg het uiteinde rustig vlak boven de bodem terwijl het vuile aquariumwater door de slang wegloopt, zo wordt ineens het vuil van de bodem meegezogen.
Zet je filter en verwarming uit als het waterniveau zakt tijdens het schoonmaken, anders gaan ze stuk. Vergeet ze achteraf niet weer aan te zetten.
Vervang de filterwatten als ze vuil zijn.
Zodra de beker van de eiwitafschuimer vuil is, spoel je hem af met gewoon kraanwater, of volgens de gebruiksaanwijzing. Voor je hem terugzet spoel je 1x na met zeewater.
Een enkele keer per jaar moet je ook de lampen vervangen. Eventueel moet je ook de UV-lamp vervangen als er een UV-filter wordt gebruikt.
Schoonmaakproducten zijn schadelijk voor de vissen en de goede bacteriën. Gebruik nooit een schuursponsje op het glas, want dit kan krassen geven. Wil je toch aanslag van de ruiten verwijderen, gebruik dan een plukje filterwatten als schuurmiddel.
Als je water snel vuil wordt, controleer dan volgende zaken:
- Hou je misschien te veel of te grote vissen?
- Voer je misschien te veel?
- Is je filter voldoende groot?
- Werkt de filter goed?
Afvalstoffen zijn niet altijd te zien. De zichtbare zijn vuil, troebelheid en algen. Onzichtbare afvalstoffen worden gemeten aan de waterkwaliteit.
Gebruik lange, waterdichte handschoenen als je werkt in een aquarium met giftige vissen of anemonen. Laat ook zeker geen kinderen of dieren (kat of hond) aan het water komen.
Vóór je met je handen in het water gaat, spoel je het beste je handen af met zuiver water om resten van zeep of andere verontreinigingen te verwijderen. Zo breng je geen gevaarlijke stoffen in het aquarium. Was achteraf je handen met zeep om infecties te voorkomen. Ga nooit met open wondjes in het aquariumwater, dit kan ontstekingen veroorzaken.
Zorg dat alle stekkers en contacten droog zijn. Laat elektriciteitssnoeren altijd in een boogje hangen, zo druppelt het water af voor het bij het stopcontact komt.
De aankoop van een zoutwateraquarium kost al snel enkele duizenden euro’s afhankelijk van de dieren die je wilt nemen. Een zeeaquarium met koralen is 25% duurder dan een zeeaquarium zonder koralen. De onderhoudskosten schommelen tussen 35 en 70 euro per maand.
Artikel | Bedrag |
---|---|
Aquarium en kast | 800 euro |
Verwarming | 25 euro |
Verlichting | 270 euro |
Filter en pomp | 120 euro |
Zeezout of zeewater | 60 euro |
Extra materiaal (darm, net, spons, bedrading ...) | 30 euro |
Eiwitafschuimer | 90 euro |
Startbacteriën | 20 euro |
Filtermateriaal, fosfaatfilter, actieve kool | 50 euro |
Plastic kuip voor onderhoud | 20 euro |
Levend zand 10 kg | 30 euro |
Levende steen 25 kg | 200 euro |
Vissen 4 stuks (prijsindicatie) | 100 euro |
Koralen 10 stuks (prijsindicatie) | 300 euro |
Refractometer | 55 euro |
Testset waterkwaliteit | 50 euro |
TOTAAL | 2220 euro |
Een osmosefilter is optioneel en kost 200 euro.
Artikel | Bedrag |
---|---|
Voeding vissen | 30 euro |
Voeding koralen | 70 euro |
Koolstof- en fosfaatverwijdering | 30 euro |
Nieuwe lampen | 80 euro |
Elektriciteit | 300 euro |
Aanmaak zout water | 300 euro |
TOTAAL | 810 euro |