Wat is sproeien?
Sproeien is het recht naar achteren spuiten van urine. Zowel katers als kattinnen kunnen sproeien, ook als ze al gecastreerd of gesteriliseerd zijn. Meestal sproeit een kat rechtopstaand, maar soms ook al hurkend. Tijdens het sproeien staat de staart stijf recht omhoog en trilt.
Meestal worden slechts kleine hoeveelheden urine gesproeid, maar bij sommige katten kan het ook een behoorlijke plas zijn. Bij het sproeien worden behalve urine ook geurstoffen uitgescheiden. Hierdoor kan de gesproeide urine wat olieachtig en plakkerig zijn, en heeft ze een sterke geur.
Waarom sproeien katten?
Sproeien is voor katten een vorm van communicatie. Je kan het vergelijken met een plakbriefje waarop je een boodschap schrijft en dat je tegen de muur kleeft.
Door te sproeien willen katten dus een boodschap overbrengen. Dit kan een boodschap zijn voor andere katten, voor zichzelf of voor ons. Bijvoorbeeld dat de kat zich niet lekker voelt, pijn heeft of gestresseerd is. Niet-gecastreerde katten kunnen ook sproeien om aan te geven dat ze vruchtbaar zijn.
In ieder geval sproeit een kat nooit om te pesten, maar wil ze iets vertellen.
Wanneer is sproeien normaal?
Voor niet-gecastreerde katers en kattinnen is sproeien binnen- en buitenshuis heel normaal. Bij gecastreerde katten is sproeien in de tuin ook normaal. Op die manier wisselen ze informatie met de buurtkatten uit. Als gecastreerde katten in huis sproeien, dan is dit niet normaal. De sproeiende kat geeft dan aan dat er iets aan de hand is. Volg onderstaand schema om te ontdekken waarom jouw kat sproeit.
Meestal zal een kat tegen iets aan sproeien zonder veel acht te slaan op haar huisgenoten. Is de boodschap specifiek voor een bepaalde persoon bedoeld, dan kan de kat die persoon strak aankijken vlak voor het sproeien. In extreme gevallen kan een kat zelfs tegen de benen of in het gezicht sproeien. Hoe langer de kat een probleem heeft dat nog niet opgelost is, hoe groter de kans hierop wordt.
Wat kan je er aan doen?
De oorzaak wegnemen
Is de kater of kattin die sproeit nog niet gecastreerd, dan spelen de hormonen waarschijnlijk een rol. Je doet er dan goed aan om je kat te laten castreren. Dit heeft ook veel gezondheidsvoordelen en is in veel gevallen zelfs wettelijk verplicht. Natuurlijk kan er ook iets anders aan de hand zijn. Vraag aan je dierenarts om tegelijk met de castratie een gezondheidscontrole uit te voeren.
Bij een gecastreerde kater of kattin is sproeien in huis een teken dat er iets mis is. Om het sproeien te stoppen, moet je de oorzaak achterhalen. Sproeien is meestal snel op te lossen zodra de oorzaak bekend is.
Medische oorzaken
Katten zijn meesters in het verbergen van pijn en ziekte. Een kat kan ernstig ziek zijn zonder dat de eigenaar daar iets van merkt. Sproeien is soms het enige signaal dat een kat zich niet lekker voelt of pijn heeft. Dit heeft niet noodzakelijk iets met de urinewegen te maken, zelfs tandpijn of suikerziekte kunnen sproeien veroorzaken. Laat daarom bij een sproeiprobleem altijd een medische oorzaak uitsluiten. Een grondig medisch onderzoek, inclusief urineonderzoek en bloedonderzoek, is noodzakelijk.
Gedragsmatige oorzaken
Pas als je kat gezond verklaard is, kan je gaan kijken of het sproeien een gedragsmatige oorzaak heeft. Katten zijn heel stressgevoelige dieren, en de minste verandering in de omgeving kan hen al van hun stuk brengen. Dit is met name het geval bij dieren die zeer jong van de moeder gescheiden werden. Katten die minstens 12 weken bij de moeder en nestgenootjes bleven, zijn over het algemeen veel stressbestendiger.
Een gedragsmatige oorzaak is dan ook vaak een combinatie van een probleem in de omgeving en de persoonlijkheid van de kat. Veel voorkomende oorzaken zijn: bedreiging door andere katten uit de buurt, een verandering in de gezinssituatie of conflicten met andere katten in het huishouden.
Neem contact op met een gedragsdeskundige om het probleem zo snel mogelijk op te lossen. Tijdens een huisbezoek analyseren zij de situatie, bepalen de oorzaak en stellen samen met jou een behandelingsplan op. Voor een gecertificeerd gedragsdeskundige kan je o.a. terecht bij de Vereniging voor Diergedragstherapeuten VZW.
De sproeiplekken reinigen
Naast het wegnemen van de oorzaak, moet je ook de sproeiplekken grondig reinigen. In de urine zitten namelijk geurstoffen die de kat er toe aanzetten om opnieuw op die plek te sproeien.
Gewone reinigingsmiddelen zijn niet voldoende om de geurstoffen – die mensen niet kunnen ruiken – weg te nemen. Gebruik daarom altijd speciale reinigingsmiddelen die ontwikkeld zijn om urine van huisdieren op te lossen. Vraag om een gepast product bij je dierenarts of in de dierenspeciaalzaak.
Wacht na het sproeien met schoonmaken tot de kat uit de buurt is. Als de kat ziet dat zijn boodschap meteen wordt verwijderd, kan het sproeien erger worden.
Wat doe je beter niet?
Straf je kat nooit omdat ze sproeit! De kat doet dit om iets te vertellen, niet om te pesten. Straffen veroorzaakt extra stress en kan het sproeien erger maken.
Ga niet aan de slag met tips die op allerhande fora en sociale media staan. In de meeste gevallen werken de tips niet en soms zijn ze zelfs gevaarlijk of maken ze de situatie erger. Op zoek gaan naar de oorzaak verlost je sneller van het probleem en is diervriendelijker. Deskundige hulp inschakelen kan je veel kosten besparen en misschien zelfs het leven van je huisdier redden.